Onthulling gerestaureerde Zwartenhoekse Zeesluis bij Westdorpe

Geplaatst op door

Vanmiddag vond de officiële onthulling plaats van de Zwartenhoekse Zeesluis bij Westdorpe, die in de afgelopen tien jaar geheel is gerestaureerd en geconserveerd. Het in 1788-1789 gebouwde waterstaats- en verdedigingswerk in de Sasdijk tussen Westdorpe en Axelsche Sassing is geheel ingepast in de landelijke omgeving. Het project is daarmee een goed voorbeeld van een geslaagde samenwerking tussen het behoud van cultuur erfgoed en het herstel van een landschappelijk en ecologisch waardevol gebied.

Initiatief
De onthulling van de Zwartenhoekse ZeesluisRuim elf jaar geleden begonnen enkele initiatiefnemers aandacht te vragen voor het unieke object, onder aanvoering van Maurice Kindt uit Westdorpe. In 2000 wonnen zij een prijs van de Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ) binnen het landelijke project ‘Erfgoed al goed’, waarmee een eerste herstel kon worden bekostigd. Tevens was hiermee de combinatie cultureel erfgoed en landschapsontwikkeling geboren: de SLZ zou nauw betrokken blijven bij het herstel van de sluis en het omliggende gebied.

Waarde
Vooral de dubbelfunctie maakt de sluis, ook bekend als ‘Grote Petrus’, uniek. Waterstaatstechnisch gaat het om de laatste grote, nog zichtbare drie-kokerige sluis in Zeeuwsch-Vlaanderen. In 1979 werd het als uitwateringssluis buiten bedrijf gesteld. De bijzondere constructie, de gebruikte bouwtechniek en de materialen (baksteen en natuursteen) zijn ook uit architectuurhistorisch oogpunt van belang. Als verdedigingswerk had de sluis een rol als inundatiesluis om de achterliggende Canisvlietbuitenpolder onder water te kunnen zetten. Bovendien ligt de sluis tussen twee natuurgebieden en lopen er enkele fietsroutes langs, waarmee het een onderdeel van de ecologische en recreatieve infrastructuur vormt.

Organisatie
Zwartenhoekse Zeesluis, oostzijde, landkant, zoete zijdeOm voldoende financiële middelen bijeen te krijgen richtten de initiatiefnemers de Stichting Vrienden Zwartenhoekse Zeesluis op. Op 24 november 2005 plaatste het Ministerie van OCW de sluis op de lijst van Rijksmonumenten. Een werkgroep werd opgericht met vertegenwoordigers van de Gemeente Terneuzen, Waterschap Zeeuws-Vlaanderen, Rijkswaterstaat, Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland en Stichting Landschapsbeheer Zeeland om de sluis definitief te herstellen, het omliggende gebied in te richten en voorzieningen aan te leggen waardoor het geheel voor bezoekers goed toegankelijk wordt.

Onthulling
Tijdens de officiële onthulling werd de aanjager van het project Maurice Kindt in het zonnetje gezet door Sandra Dobbelaar, algemeen medewerker cultuurhistorie van de Stichting Landschapsbeheer Zeeland. Hij kreeg een steen uit de sluis die symbool stond voor zijn inzet als hoeksteen van het gehele project. Op zaterdag 24 oktober wordt de zeesluis en omgeving gepresenteerd aan genodigden en belangstellenden.

Subsidies
Zwartenhoekse Zeesluis, westzijde, zeekant, zoute zijdeOp 20 december 2007 werd het startsein gegeven voor de restauratie van de zeesluis. De Provincie Zeeland, Rijkswaterstaat, Gemeente Terneuzen en Waterschap Zeeuws-Vlaanderen stelden elk een ton beschikbaar, de Stichting Vrienden Zwartenhoekse Zeesluis droeg 30.000 euro bij en in juli 2008 gaf ook de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (thans Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) een bijdrage van 160.000 euro. Leenhouts’ Aannemings-Bedrijf BV uit Sluis voerde de werkzaamheden uit.

Vervolg
Als inundatiesluis werd het object bewaakt door het bolwerk Batterij (batterij Zwartenhoek). De omwalling van dit verdedigingswerk wordt in de komende jaren in het naastgelegen natuurgebied De Groene Knoop gereconstrueerd, als compensatie voor de grootschalige kassenbouw in de Smidsschorrepolder en de Autrichepolder. Dit gebeurt in het kader van het Interreg IV A-project ‘Forten en Linies in Grensbreed Perspectief’, waarin 69 Nederlandse en Vlaamse oude forten worden gerestaureerd of gevisualiseerd. Daarmee wordt de sluis nog meer verbonden met het landschap en de militaire betekenis als inundatiesluis versterkt.

Bronnen:

Reacties zijn gesloten.